Ερευνητές από το Ουγγρικό Ερευνητικό Κέντρο Αστρονομίας και Επιστημών HUN-REN (HUN-REN RCAES) μαζί με το Γερμανικό Ινστιτούτο Αστροφυσικής του Leibniz πραγματοποίησαν νέα έρευνα για το κόκκινο γίγαντιο αστέρι XX Trianguli. Η πρωτοποριακή έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο έγκριτο περιοδικό Nature Communications, βασίζεται σε μια μοναδική σειρά φασματοσκοπικών παρατηρήσεων που πραγματοποιήθηκαν από το ρομποτικό παρατηρητήριο STELLA για 16 χρόνια.
Ένα από τα κύρια ευρήματα της μελέτης είναι ότι οι επιφανειακές αλλαγές του XX Tri δεν δείχνουν μαγνητικούς κύκλους που μοιάζουν με τον Ήλιο, βάσει των οποίων οι συγγραφείς συμπεραίνουν ότι το δυναμό του αστεριού είναι μη περιοδικής φύσης, πιθανότατα χαοτικό, αναφέρει το Ερευνητικό Κέντρο HUN-REN. «Οι ηλιακές κηλίδες είναι οι πιο γνωστές εκδηλώσεις ηλιακής μαγνητικής δραστηριότητας, οι οποίες, μαζί με πολλά άλλα φαινόμενα, όπως οι ηλιακές εκλάμψεις ή ο ηλιακός κύκλος, μπορούν να συνδεθούν με τον μηχανισμό δυναμό που λειτουργεί μέσα στον Ήλιο. Οι αστρικές κηλίδες είναι φαινόμενα παρόμοια με τις ηλιακές κηλίδες, αλλά στην επιφάνεια μακρινών αστεριών. Ωστόσο, συνήθως δεν μπορούμε να παρατηρήσουμε απευθείας την επιφάνεια των άστρων, επομένως εφαρμόσαμε μια έμμεση τομογραφική τεχνική που ονομάζεται απεικόνιση Doppler στα δεδομένα του XX Tri», αναφέρει ο Δρ. Zsolt Kővári, μέλος της ερευνητικής ομάδας. Παράλληλα, συμμετείχε και το Πανεπιστήμιο Τέχνης και Σχεδίου Moholy-Nagy της Βουδαπέστης (MOME) δημιουργώντας μια θεαματική ταινία από τις εικόνες Doppler.
Οι διακυμάνσεις μεγάλου πλάτους στη φωτεινότητα του κόκκινου γίγαντα XX Tri έχουν παρατηρηθεί στο παρελθόν, επομένως ήταν γνωστό ότι οι διακυμάνσεις προκλήθηκαν από σκοτεινά σημεία που κινούνται μέσα και έξω καθώς το αστέρι περιστρέφεται γύρω από τον άξονά του σε 24 ημέρες. Αυτές οι κηλίδες είναι ακόμη μεγαλύτερες από ολόκληρη την επιφάνεια του Ήλιου μας – γι’ αυτό το XX Tri έχει ονομαστεί «το πιο κηλιδωμένο αστέρι στον ουρανό». Αυτή η μελέτη είναι η πρώτη που δείχνει πώς οι γιγάντιες αστρικές κηλίδες προκαλούν μια μικροσκοπική μετατόπιση XX Tri στον ουρανό, η οποία εμφανίζεται ουσιαστικά ως σημειακή πηγή όταν παρατηρείται από τη Γη. Το φωτοκέντρο ενός ομοιογενούς δίσκου είναι το ίδιο με το γεωμετρικό κέντρο του άστρου, γιγάντιες αστρικές κηλίδες στο δίσκο απωθούν το φωτοκέντρο προς την αντίθετη κατεύθυνση από τις κηλίδες. Στην περίπτωση του XX Tri, δηλαδή 630 έτη φωτός μακριά, το φωτοκέντρο του αστρικού δίσκου μπορεί να μετατοπιστεί έως και 10% της ακτίνας του άστρου σε σχέση με το γεωμετρικό κέντρο, προκαλώντας μια φαινομενική μετατόπιση στην ουράνια θέση του αστεριού του 24 μικροδευτερόλεπτα (η διάμετρος μιας ανθρώπινης τρίχας σε απόσταση 1.000 km). Ωστόσο, με τη βοήθεια του αστρομετρικού διαστημικού παρατηρητηρίου Gaia, είναι πλέον δυνατό να μετρηθούν ακόμη και τόσο μικρές μετατοπίσεις. Η μετατόπιση είναι παρόμοιο με την αναμενόμενη αστρομετρική μετατόπιση που προκαλείται από έναν πλανήτη μάζας του Κρόνου σε τροχιά ενός έτους γύρω από έναν Ήλιο περίπου 300 έτη φωτός μακριά. Επομένως, ο διαχωρισμός των επιπτώσεων κηλίδων και εξωπλανητών φαίνεται πολύ δύσκολος, αν όχι αδύνατος, ειδικά σε περιπτώσεις παρόμοιας περιοδικότητας, καταλήγουν οι ερευνητές.
Οι παρατηρήσεις του XX Tri χρησιμοποιώντας το STELLA συνεχίζονται και σύμφωνα με τον Δρ Kővári, νέα δεδομένα μπορεί να αποκαλύψουν περισσότερα για το πώς λειτουργεί το δυναμό του αστεριού.
Πηγή: Hungary Today
